Actief Luisteren

Luisteren

“De ander oprechte aandacht geven begint met goed luisteren” en “Je hebt niet voor niets twee oren en maar één mond”. Dit soort uitspraken hoor je vaak als het gaat om communiceren, om aandacht geven en om interesse tonen. Goed gezegd natuurlijk maar HOE luister je dan actief? En kun je een ander ook laten zien dat je goed luistert?

Gisteren stond ik op de stepper in de sportschool. Omdat ik niet elke seconde wilde kijken of de ingestelde tijd al bijna voorbij was, zocht ik wat afleiding op de TV schermen die er hangen. Op één daarvan was een herhaling van Life4You van Carlo & Irene. Ik kon niet horen wat er wordt gezegd maar bleef toch geboeid kijken. Want Carlo gaf daar een heel mooi staaltje “actief luisteren” weg. Dit is wat ik zag: Irene legde iets uit aan Carlo. Op een bepaald moment begonnen Carlo’s ogen te twinkelen en begonnen zijn mondhoeken te krullen, en ja hoor; even later volgde een grap. Irene moest er hartelijk om lachen. Maar toen Carlo door bleef gaan met (flauwe?) grappen maken werd het haar teveel. Ze stootte hem aan en sprak hem vermanend toe. Carlo herstelde zich gelukkig snel en vanaf toen kon Irene ongestoord haar verhaal doen terwijl Carlo duidelijk naar haar luisterde.

Hoe actief luisteren er uit ziet

Zoals gezegd kwam er geen geluid van de TV waarop ik keek. Toch was heel duidelijk merkbaar dat Carlo actief naar Irene luisterde. Dit is wat er gebeurde:

  • Carlo schoof zijn stoel eens wat steviger onder tafel en rechtte zijn rug
  • zijn handen en onderarmen legde hij ontspannen op tafel
  • hij draaide zijn schouders naar Irene toe
  • hij maakte oogcontact en bleef dat de meeste tijd ook houden
  • zijn hoofd hield hij een beetje schuin
  • af en toe knikte hij instemmend, schudde zijn hoofd of trok zijn wenkbrauwen op.

Hoe actief luisteren klinkt

Iemand die actief luistert laat dat niet alleen zien, het is ook te horen. Want zo iemand reageert namelijk met zijn stem op hetgeen de ander zegt. Op de TV in de sportschool zag ik Carlo’s mond bewegen toen hij zo duidelijk actief naar Irene luisterde.Je laat horen dat je actief luistert door:

  • instemmende klanken, zoals “mmm” en “aha”
  • aanmoedigende zinnetjes, zoals “oh ja”,  “nee toch?” en bijvoorbeeld “zo zeg!”
  • controlevragen te stellen: “meen je dat nou? ”, “is dat echt waar?”
  • verdiepingsvragen te stellen. Met deze vragen laat je niet alleen horen dat je daadwerkelijk goed geluisterd hebt; ze leveren jou ook extra informatie op. Stel bijvoorbeeld vragen als “Hoe kan het nou dat …”, “Hoe wist hij dat dan? “ en “En wat deed dat met jou?”

En nu nog actief luisteren in je hoofd

Met gebaren en klanken laat je merken dat je actief luistert. Maar er moet nog meer gebeuren: je zult hetgeen de ander je vertelt ook echt bij je binnen moeten laten komen. Dat is niet altijd makkelijk want je kunt de processen in je hoofd niet altijd 100% sturen. Deze tips helpen je op weg:

  • Stel je in op het geven van oprechte aandacht. Daarmee geef je je hersenen een instructie: opletten nu!
  • Ook door een actieve luisterhouding aan te nemen geef je een signaal aan je hersenen af. Ongelofelijk maar bewezen waar: je geest volgt je lichaam! Dus buig je naar de ander toe, houd oogcontact en knik instemmend.
  • Sta stiltes toe. Gebruik ze om de boodschap van de ander tot je door te laten dringen.
  • Vraag je af hoe jij het zou vinden als het jou zou overkomen. Door deze vraag kom je vanzelf dichter bij de beleving van de ander
  • En ook heel belangrijk: doe aan N.I.V.E.A., ofwel Niet Invullen Voor Een Ander (zie eerdere blog). Dus zet je aannames en vooroordelen uit. Op die manier heb je veel meer ruimte in je hoofd om hetgeen de ander zegt bij je binnen te laten komen.

Van luisteren naar actief luisteren

Samenvattend heb je de volgende tools om actief te luisteren: je gezichtsuitdrukking en lichaamstaal, je stem en je mindset. En dat actief luisteren door middel van je gezicht en je lichaamstaal kun je dus afkijken terwijl je in de sportschool aan het steppen bent. Dat is dan actief luisteren en actief kijken tegelijk!

Hoe laat jij merken dat je actief luistert? Ik hoor het graag van je!